Otizm nedir, nasıl anlaşılır? Otizm ve Down Sendromu arasındaki farklar

Tıp literatüründe Nörogelişimsel bozukluk olarak geçen otizm rahatsızlığına 2 Nisan Dünya Otizm Günü'nde dikkat çekilmektedir. Peki otizm nedir? Nasıl ve hangi belirtilerle kendini gösterir? Dünya Otizm Günü ve otizm ile down sendromunun temel farkları...

Yaşamın ilk üç yılında ortaya çıkan ve ömür boyu devam eden otizm spektrumu, anne ve babalar tarafından erken dönemde fark edildiğinde kolaylıkla teşhis edilebilen bir durumdur. Doktor kontrolü dahilinde uygulanabilecek etkili tedavi yöntemleri ile hızlandırılabilen iyileşme süreci özellikle de bebeklikte etkisini göstermektedir. Hamilelik sürecinde alınabilecek önlemlerden en ideali düzenli folik asit tüketimine başlamak ile gerçekleşir. Hatta hamile kalmadan en az 3 ay önce gerek beslenme programındaki besinlerle gerek de ek takviyelerle folik asit ihtiyacı karşılanmalıdır. Otizm spektrumunun neden ortaya çıktığı kesin olarak kanıtlanamasa da genetik olduğu düşünülmektedir. Kadınlara nazaran erkeklerde daha yaygın görülen otizmde kişi sözel ya da sözel olmayan ilişkilerde karmaşıklık yaşar. Otizm durumuna eşlik edebilen diğer rahatsızlıklar da dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu ve epilepsi hastalığıdır.

OTİZM NASIL ANLAŞILIR? OTİZMİN İLK BELİRTİLERİ 

İster bebeklikte ister çocuklukta olsun bir kişiye otizm tanısının koyulabilmesi için en az 6 durumu üzerinde taşıyor olması gerekir. Sosyal hayatlarındaki etkileşimde yetersizlik yani göz göze gelememe, akranlarını tercih etmeyip tek başına vakit geçirmeyi sevme, mimik ve duygusal ifadelerini gereğince yansıtamama gibi durumlar görülürken iletişim esnasında sürekli aynı kelimeleri tekrar etme, hayali ya da sembolik etkinlikler içerisinde olamama gibi etkenler dikkat çeker.

OTİZMİN EN YAYGIN BELİRTİLERİ:

• Göz temasında bulunmazlar ya da çok az denk getirirler.
• En yakınları tarafından dahi olsa ismen çağrıldıklarında tepki vermezler.
• Aşırı derecede hareketlilik ya da hareketsizlik olabilir.
• Dokunma, sarılma ve öpme gibi bedensel temaslardan kesinlikle uğraşmazlar.
• Konuşmada gerilik oluşabilir.
• Konuşmayı bir iletişim aracı olarak görmezler.
• Aşırı derecede inatçı ve hırslı olabilirler.
• Acıya karşı duyarsız olurlar, esprileri anlamada güçlük çekerler.
• Bazı nesnelere karşı aşırı bağlıdırlar, yanlarından bir an olsun ayrılsın istemezler.

OTİZMİN DERECESİNİ VE SEYRİNİN HANGİ ETKENLER BELİRLER?

Otizm spektrumunda en önemli etkenlerden birisi de zekadır. Otistik olan çocukların birçoğunda zeka problemi belirgin derecede kendini gösterirken bazılarında orta ya da hafif üstün zekalı olma durumu da görülebilir. Ortalama en gen 5 yaş civarında konuşmaya başlaması gereken çocuklarda olumlu çevre şartları, etkili bir aile içi iletişim, erken tanı ve özel eğitimin erken dönemde başlaması önemlidir.

OTİZMLİ ÇOCUKLARDA GÖRÜLEN DAVRANIŞ SORUNLARI

• Öfke Nöbetleri ve saldırganlık
•  Korku ve fobiler
• Kendini uyarıcı davranışları sergileme
• Tekrarlayıcı stereotipik davranışlar
• Motivasyon ve dikkat eksikliği
• Hiperaktivite
• Takıntı haline getirilerek istem dışı hareketlerin tekrarlanması 
•  Diş gıcırdatma

OTİZM İLE DOWN SENDROMU NASIL ANLAŞILIR? 

Otizm spektrum bozukluğu ile Down Sendromu rahatsızlığı, her ne kadar aynı hastalıklarmış gibi görünseler de gerçekte öyle değildir. Peki bu iki rahatsızlığa sahip olan çocukları birbirlerinden ayıran özellikler neler? İşte cevabı...

Otizm ve Down Sendromu arasındaki farklar:

1- Otizm rahatsızlığına sahip çocuklarda fiziki olarak belirgin özellikler görülmez iken, Down Sendromlu çocuklar kısa boylu, çekik gözlü, yassı kafalı ve ince dudaklıdır.

2- Otizmli çocuklar davranış bozukluklarını daha sık gösterirken, Down Sendromlu çocuklar daha kolay iletişim kurabilirler.

3- Down Sendromu anne karnında belirlenebiliyor iken, otizm yaşamın ilk üç yıl içerisinde kendini gösteriyor.

4- Otizm erkek çocuklarında daha sık görülürken, Down Sendromunda cinsiyet ayırt etmez.

5- Down Sendromunun nedenleri arasında genetik faktörler etkili iken otizmde net olarak bilinmez.