Halk arasında çocuk felci olarak bilinen poliomyelit oldukça bulaşıcı ve tehlikeli bir hastalıktır. Peki çocuk felci nedir ve belirtileri nelerdir? Çocuk felcinin tedavisi var mıdır? Merak edilen bütün bu soruların cevaplarını sizler için uzman bilgilerinden derledik. Çocuk felciyle ilgili tüm detayları yazımızda bulabilirsiniz.
Tıbbi ismi Poliomyelit olan çocuk felci sinir sistemine zarar veren, oldukça bulaşıcı ve tehlikeli bir hastalıktır. 1957'den beri yapılan aşı uygulaması sonucunda hastalık %99 oranında azalsa da günümüzde Afrika ve Asya'daki bazı ülkelerde çocuk felci vakalarına rastlanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, her 200 çocuk felci virüsünden 1'i kalıcı felce neden olmaktadır. Bunun yanı sıra 1988'de, çocuk felcinin yok edilmesi üzerine yapılan çalışmalar sayesinde Amerika, Avrupa, Batı Pasifik ve Güneydoğu Asya gibi bölgelerde çocuk felci hastalıkları azalmış ve zamanla ortadan kalkmıştır. Ancak Afganistan, Pakistan ve Nijerya gibi bazı ülkeler hala çocuk felci virüsüyle tehdit altındadır.
ÇOCUK FELCİ NEDİR BELİRTİLERİ NELERDİR?
Uzmanlara göre; Poliovirus denilen çocuk felci virüsüne yakalanan kişilerin %95 ila 99'unda herhangi bir semptom olmuyor. Çocuk felci virüsüne yakalanıp de semptom göstermeyen kişiler taşıyıcı olup fark etmeden virüsün başkalarına bulaşmasına sebep olabilir. Ayrıca virüs, nonparalitik yani felce neden olmayan semptomlara sahip olabilmesinin yanında sinir sistemine ulaştığı durumlarda felç edici (paralitik) belirtilerle ortaya çıkabilir.
Nonparalitik olmayan çocuk felci semptomları:
Uzmanlar tarafından, semptomların 1 ila 10 gün arasında sürdüğü nonparalitik belirtilerinin gribe benzediği gözlemlenmiştir. Bu semptomların sıralaması şu şekilde olabilir;
- Ateş
- Boğaz ağrısı
- Baş ağrısı
- Kusma
- Yorgunluk
- Menenjit
Paralitik çocuk felci semptomları:
Yaklaşık %1 olarak paralitik olarak gelişebilen çocuk felci omurilikte (spinal çocuk felci), beyin sapında (bulbar çocuk felci) veya her ikisinde (bulbospinal çocuk felci) felce yol açar. İlk bir hafta nonparalitik semptomlarına benzeyen çocuk felci, sonrasında daha ciddi belirtiler gösterebilir. Bu semptomlar şu şekilde sıralanabilir:
- Refleks kaybı
- Şiddetli spazmlar ve kas ağrısı
- Gevşek ve sarkık uzuvlar (bazen vücudun sadece bir tarafında gözlenir)
- Ani felç (geçici veya kalıcı olabilen)
- Deforme olmuş uzuvlar (özellikle kalçalar, ayak bilekleri ve ayaklar)
Vücutta tam felç oluşmasının nadir olduğu çocuk felci vakalarının %1'den azı kalıcı felce neden olur. Vakaların %5 ila 10'unda ise virüs ölüme neden olabilir.
ÇOCUK FELCİ SONRASI POST POLİO SENDROMU
Çocuk felci geçiren bir kişi enfeksiyondan tamamen kurtulsa bile ilerleyen zamanlarda post polio sendromuyla karşı karşıya kalabilir. Bu durum genellikle akut enfeksiyon döneminden 15 ila 40 yıl sonra ortaya çıkar. Post polio sendromunun çocuk felciyle ortak belirtileri ise şunlardır:
çocuk felci belirtileri nelerdir
- İlerleyici kas ve eklem zayıflığı: Tek taraflı ya da parçalı şekilde gözlenebilir.
- Gittikçe kötüleşen kas ağrıları: Kasları kullanma miktarı arttıkça ağrının da arttığı gözlenmektedir.
- Yorgunluk: Sık gözlenen bir semptomdur. Genel yorgunluk ya da kas yorgunluğu şeklinde gözlenebilir.
- Kas kaybı (kas atrofisi)
- Nefes alma ve yutkunma zorluğu
- Uyku apnesi veya uyku ile ilgili diğer problemler
- Soğuk sıcaklıklara düşük tolerans
- Depresyon
- Konsantrasyon ve hafıza sorunu
Uzmanlara göre; Daha önce çocuk felci geçirmemiş bireylerin post polio sendromunu geçirme olasılığı yoktur. Daha önceden çocuk felci geçirmiş olan bireyler yukarıda saydığımız belirtileri yaşıyorsa en kısa zamanda bir sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
ÇOCUK FELCİ NASIL BULAŞIR?
Çok bulaşıcı ve tehlike olan çocuk felci virüsü, bu hastalığı taşıyan dışkı ile temas halinde bulaşır. Virüs barındıran dışkıya temas eden oyuncaklar da çocuklar için risk oluşturmaktadır. Virüsün bağırsakta yaşamasının yanı sıra boğazda da varlığını sürdürebilmesi neticesinde nadir de olsa hapşırık ya da öksürük sırasında ağızdan çıkan damlacıklar yoluyla da bulaşabilir.
Akan suya veya sifonlu tuvaletlere sınırlı erişimin olduğu bölgelerde bulaş riski oldukça fazladır. Bunun sebebi içme suyuna, vücudunda virüsü barındıran insanın dışkısının karışma ihtimalinin olmasıdır.
Hamile kadınlar, HIV enfeksiyonuna maruz kalmış kişiler ya da küçük çocuklar gibi bağışıklık sistemi daha hassas olan bireylerin çocuk felcine yakalanma olasılığı daha yüksektir.
ÇOCUK FELCİ NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Genel olarak belirtiler sonucunda teşhis edilen çocuk felci için doktor, fizik muayene sırasında hastanın reflekslerini inceler ve özellikle sırt ve boyun sertliğinin olup olmadığını kontrol eder. Kesin ve doğru teşhis için doktorun boğazdan bir sürüntü alması; dışkı testi ya da omurilik ve beynin etrafını saran beyin omurilik sıvısından küçük bir parça alıp laboratuvara göndermesi gerekir. Böylelikle polio virüsü varlığı doğrulanabilir.
ÇOCUK FELCİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Çocuk felci hastalığında virüsü durdurabilecek veya virüse doğrudan etki edebilecek bir ilaç bulunmamaktadır. Bu yüzden yaşam kalitesini arttırmak, ağrılarla başa çıkmak, oluşabilecek komplikasyonları önlemeye çalışmak gerekir. Bunların yanı sıra çocuk felci hastalığına yakalanmadan aşılanmak ve çocukların aşılanmasını sağlamak son derece önemlidir.
Çocuk felci hastalığı sırasında destekleyici en yaygın tedaviler:
- Yatak istirahati,
- Ağrı kesiciler,
- Kasları gevşetmek için antispazmodik ilaçlar,
- İdrar yolu enfeksiyonları için antibiyotikler,
- Solunum için yardımcı olan taşınabilir solunum cihazları (ventilatörler),
- Yürümeye yardımcı olmak için fizik tedavi veya ateller,
- Kas ağrıları ve spazmları hafifletmek için sıcak su torbaları veya sıcak havlular,
- Etkilenen kaslarda ağrı kontrolü için fizik tedavi,
- Solunum ve pulmoner problemlere yönelik fizik tedavi,
- Akciğer dayanıklılığını arttırmak için pulmoner rehabilitasyon,
- Gelişmiş bacak zayıflığı durumlarında tekerlekli sandalyeye veya başka bir mobilite
cihazına ihtiyaç olabilir.
ÇOCUK FELCİ NASIL ÖNLENEBİLİR?
Aşılanmak çocuk felcini önlemenin en iyi yoludur. Çocuk felci aşısı iki farklı yöntemle uygulanır. İlk olarak Oral (ağız) Polio Aşısı (OPA=Canlı Aşı) iki damla şeklindedir. Koldan kas içerisine yapılan İnaktif Polio Aşısı (İPA=Ölü Aşı) da çocuk felci aşısının bir diğer uygulama şeklidir.
OPA: 6. ayını ve 18. ayını tamamlayan bebeklere ikişer damla ağızdan verilerek yapılır.
İPA: 2., 4., 6. ve 18. ayda 5'li karma aşının içinde uygulanır. Kas içine enjekte edilen bir aşıdır. İlköğretim 1. sınıfta olan çocuklara da 4'lü karma aşı içerisinde bir kere daha yine koldan kas içi yapılmaktadır. Böylece toplamda 5 kere yapılır.
Sağlıklı yetişkinlerin çocuk felci kapma riski düşüktür. En büyük risk, dünyada hala çocuk felci virüsünün gözlemlendiği ülkelere seyahat halinde görülür. Bunun için özellikle o bölgelere gidecek olan kişilerin aşılanması gerekir.
BİR YORUM YAPIN 0