GAPS diyeti nedir, nasıl yapılır? Kaç kilo verdirir?

Son günlerin en çok konuşulanları arasına giren GAPS diyeti nedir? Diyetten çok bağırsak tedavisi odaklı bir beslenme programı olan GAPS diyeti nasıl yapılır?

Çağımızda kilo problemi çeken kişi sayısı yaşlı, genç arttıkça; alternatif kilo verme yöntemleri, diyetler de artışa geçiyor. Son zamanların en çok gündeme gelen diyet programlarından biri de gaps adlı diyet, beslenme programı oldu. Diyet yaparken olumlu ya da olumsuz olarak kilo vermeyi etkileyen en önemli organ metabolik hareketlerin merkezi bağırsaktır. Gaps diyeti ise bağırsak hastalıklarını tedavi ederken aynı zamanda kilo vermeyi de kolaylaştıran bir beslenme programıdır. Peki, gaps diyeti nedir? Gaps diyeti nasıl yapılır?

Gaps diyeti nedir?

Gaps diyet programı, hasarlı, yaralı, ülserli, ateşli, sızıntılı bağırsak duvarını ve bağırsak epitel dokusunu iyileştirmek için ve aynı zamanda diyet esnasında olumsuz yönde etkilenen bağırsak sağlığını, bozulan bakteri dengesini düzelten bir beslenme şeklidir.

Bağırsaklar hem ruh hem de beden sağlığı için vücutta bulunan kilit noktalardan biridir. Bağırsak sağlığı hem dolaşım hem sindirim sisteminin düzgün çalışması için gerekliyken; aynı zamanda da ruhsal durumdan da önemli ölçüde etkilenir. Stres ve sıkıntı hali metabolik hareketlerle doğrudan bağlantılıdır. Neticede kişi için can sıkan, stres ve heyecana sevk eden her durumdan bağırsak da nasibini alır. Bu nedenle bağırsak hasarını önlemek ve tedavi etmek için uygulanan diyetlerde öncelik mide ve bağırsak sağlığı olmalıdır.

Bağırsak odaklı gaps diyeti ise, bağırsakların ihtiyacı olan ürünlerin yoğunlukta olduğu bir programdır. Bağırsaklarda zararlı ve yararlı olmak üzere iki tür bakteri vardır. Yararlı bakterilerden olan probiyotiklerin yüksek, patojen bakterilerin ve mantarların oranının düşük olması gerekir. Bağırsakta yeterli miktarda bulunmayan probiyotik düzenli çalışmanın önüne geçer. Bu nedenle probiyotik takviyesinin yoğun olduğu bir programla bağırsak problemlerinin üstesinden gelinebilir.

Gaps adı verilen hastalığa sahip kişilerin bağırsaklarında, patojenik flora oranı yüksek olur ve bağırsak florası anormalliği yaşanır. Bağırsağın hasarlı durumuna karşın; GAPS beslenmesinde probiyotik sağlayan fermente gıdalarla hazır probiyotikler büyük önem taşımaktadır. Bu diyet ile bağırsak florası korunarak, sindirim sisteminin sağlıklı çalışması sağlanır.

Gaps hastalığı neden olur?

Psikolojik durumlar, yanlış ilaç kullanımı ve işlenmiş şekerli ve karbonhidratlı gıdalar bağırsaklara ciddi zararlar vermektedir. Özellikle antibiyotikler, bağırsak florasının sıfırlanmasına kadar giden önemli hasarlara neden olmaktadır.

Bağırsak florasını olumsuz etkileyen ilaçlar; antibiyotik, ağrı kesici, steroid, doğum kontrol hapları, uyku ilaçları, antidepresan ve antiasit içerenler olarak sıralanabilir.

Çevrede çokça görülen; toksik, kimyasal ve elektomanyetik kirlenme de bağırsak florasını bozan önemli etkenlerden.

Bağırsak florasının bozuk olması yetişkinlerde, obesite, depresyon, fibromiyalji, romatizmal hastalıklar, migren, MS’e neden olurken; çocuklarda, alerjiler, astım, obesite, dikkat eksikliği, hiperaktivite, otizm, disleksi, öğrenme güçlüklerine kadar giden problemlere yol açar.

Gaps diyetini kimler yapmalı?

Gaps beslenmesi; akne, alerji, anemi, demir eksikliği, bellek problemleri, çölyak, glüten intoleransına bağlı bozukluklar, diyabet, egzama, eklem Ağrıları, MS, epilepsi, migren, Parkinson, romatoid artrit, sedef ile sistit gibi problemlere sahip kişilerle ciddi boyutlara varan sinir hastalıklarından;

Şizofreni, depresyon, bipolar ve obsesif-kompulsif bozukluk, dikkat eksikliği, anksiyete, otizm, hiperaktivite bozukluğu (DEHB)’na kadar birçok hastalık için ilaç tedavisinden evvel etkisini azaltma olanağı sağlar.

Gaps diyetine dair…

Gaps diyetinde temel kural; bağırsakları zora sokan, işlenmiş, trans yağ, katkı maddesi, laktoz ve soya içeren gıdalar, tahıllar, nişasta içeren sebze ve nakliyat dâhil her şeyin kesinlikle tüketilmemesidir. Bunun yerine her diyette defalarca zikredilen, sağlıklı protein, vitamin, mineral, lif ve doğal yağ kaynağı besinler tüketilmelidir. Özellikle ev yapımı yoğurt gibi probiyotik anlamında zengin gıdalar bu beslenmenin temel taşlarındandır.

Gaps diyeti için önemli besinler; "balkabağı, kırmızı pancar, kemik suyu, ev yapımı yoğurt, turşu, hindistan cevizi yağı, avokado” şeklinde sayılabilir.

Gaps diyeti üç aşamalıdır.

1.GAPS Giriş Diyeti (6 aşamalıdır, psikolojik ve fizyolojik hastalık semptomları giriş diyetinin ilk aşamalarında ortadan kalkmaya başlar)

2.Tam GAPS Diyeti (Bağırsak florası tamamen dengelenir ve psikolojik, fizyolojik semptomlar tamamen ortadan kalkar)

3.GAPS Diyetinden çıkış (Bağırsak florası, duvarı ve epitel dokusu tamamen iyileşmiştir ve GAPS Protokolü doğrultusunda diyetten çıkılır)

*Gaps diyet programı disiplin isteyen bir süreç olsa da bir kez kez yapıldığı takdirde, sonraki yıllar için de yatırımdır. Çocuklarda daha çabuk iyileşme gösteren gaps diyeti, iki yıl civarı bir süreyi kapsar. Sindirim sistemi bir kez sağlıklı çalışmaya başladığında, bütün dünyada yaygın olarak tüketilen besleyici gıdaları kademeli olarak tüketmeye başlayabilirler.

Gaps diyeti için önemli besinler;

Et ve Balık; özellikle hayvansal yağı ile pişirilen etler ve et suları aminoasitler, vitaminler, besleyici yağlar, çoğu mineral kaynağı olması ile insan vücudunun çok rahatlıkla sindirebildiği gıdalardır.

Süt ve Süt Ürünleri; geçirdiği fermantasyon sayesinde laktoz içermeyen yoğurt, ekşi krema ve doğal peynir gaps beslenmesinin önemli araçlarından olurken, sindirimi oldukça güç olan ve laktoz oranı yüksek olan süt ve süt ürünlerinden uzak durmak gerekir. Gaps diyetinde tüketilmesi gereken tamamen evde yapılmış yoğurt, ekşi krema ve kefirdir.

Yumurta; B12 yönünden zengin olan yumurtanın özellikle sarısı sindirimi en kolay ve hızlı olan gıdalardandır. Aynı zamanda kolin içeriği ile yumurta, sinir sistemi ve karaciğer fonksiyonları için olmazsa olmaz bir aminoasittir.

Nişastasız sebzeler; içeriğinde nişasta bulunmayan enginar, pancar, kuşkonmaz, brokoli, Brüksel lahanası, lahana, karnabahar, havuç, salatalık, kereviz, yeşil fasulye, kabak, patlıcan, sarım- sak, soğan, karalahana, marul, mantar, maydanoz, taze bezelye, her renk biber, bal kabağı, çalı fasulyesi, ıspanak, domates, turp, şalgam, su teresi gibi sebzeler; çiğ ve pişmiş olarak aşamalı şekilde tüketilmelidir.

Meyveler; katkısız olmak kaydıyla; taze, pişmiş, çiğ, kurutulmuş ve donmuş tüketilebilir. Etlerle uyum sağlayan meyveler limon, taze limon suyu, avokado ve ekşi elma haricinde etlerle beraber meyve tüketilmesi, etlerin sindirimini zorlaştırır.

Kabuklu yemişler ve çekirdekler: kavrulmamış ve tuz ilavesiz; ceviz, badem, Brezilya cevizi, pikan cevizi, fındık, kaju, fıstık, ay çekirdeği, kabak çekirdeği ve susam çekirdeği, magnezyum, selenyum, çinko, omega-6 ve omega-3 kaynağı olmasıyla kalp hastalığı, kanser gibi birçok hastalığı önleyici özelliğe sahiptir.

Doğal meyve suları; taze olarak sıkılan doğal meyve suları vücuttaki detoks sürecini hızlandırıp karaciğere destek olur.

Doğal bal; çok az işlem görmüş soğuk pres ballar tercih edilmelidir. Bunun nedeni tenekeden çıkarmak için ısıtılan balın içindeki bazı mikro elementlerin kaybolmasıdır.

Hayvansal yağlar; bağışıklığı, sindirim ve sinir sistemini onaran doğal yağlardan olan kuzu, dana/sığır, kümes hayvanı vb.den elde edilen hayvansal yağlar tüketilmelidir. Isındığı takdirde kimyasal değişime gitmeyen bu yağları, yemek pişirirken kullanmanız önerilir. Sızma zeytinyağı ise soğuk olarak yemeklere sonradan ilave edilerek kullanılmalıdır.