Pygmalion etkisi, kendini gerçekleştiren kehanet olgusuyla birlikte düşünülen ve beklentilerin performansı etkilediği çerçevesinde açıklanan bir olgudur. Peki, nasıl? Pygmalion etkisi nedir ve nasıl gerçekleşir?
Pygmalion etkisi, yüksek beklentilerin belirli bir alanda daha iyi performansa yol açtığına inanılan bir olgudur. İsmi, kendi yaptığı heykele âşık olan Pygmalion adındaki bir heykeltraştan ya da psikolog Robert Rosenthal'dan gelir. Bu olgu, öğretmenlerin beklentilerini yükselterek öğrencilerinin performanslarını artırabileceğini öne sürmektedir. Rosenthal ve Jacobson, yüksek beklentinin performansı olumlu yönde etkilerken düşük beklentininse performansı olumsuz yönde etkilediğini ifade etmiştir.
PYGMALION ETKİSİ NEDİR? PYGMALION ETKİSİ NASIL GERÇEKLEŞİR?
1913'te George Bernard tarafından Pygmalion adlı bir tiyatro metni yazıldı. Bu oyunda bir dil bilimcinin fakir bir çiçekçi kıza bir hanımefendi gibi davranmayı öğretebileceğine dair girdiği iddia konu ediliyor. Oyunun ana teması ise insanların içindeki potansiyellerini açığa çıkartmak. Rosenthal, bu yüzden bu olguyu Pygmalion olarak isimlendirdi.
-
1948'de sosyolog Robert Merton, Thomas teoremi ile ilgili çalışmasında "kendini gerçekleştiren kehanet" terimini ortaya attı ve şu sözüyle meşhur oldu: "Bir durum gerçek olarak algılanıyorsa o durumun sonuçları kişinin gerçeği olacaktır". Buna göre bir durum gerçekte yoksa bile ona ilişkin beklenti, onu gerçeğe dönüştürme potansiyeline sahiptir.
BEKLENTİ PERFORMANSI ETKİLİYOR
1963'te Robert Rosenthal ve Kermit Fode, yaptıkları deneysel çalışma sonucunda şu yargıya vardı: "Bir kişinin başka bir kişinin davranışına ilişkin beklentisi, kendi kendini gerçekleştiren bir kehanete dönüşmeye başlar".
-
1968'de Rosenthal bir okul müdürü olan Lenore Jacobson ile birlikte öğrenciler üzerinde bir deney yaptı. Buna göre öğrencilere bir sınav yapıldı ve öğretmenlere öğrencilerin sınav sonuçlarıyla ilgili yanlış bilgiler verildi. Rastgele seçilen bazı öğrencilerin yetenekli olduğu söylendi ve bunun sonuçta öğretmenlerin yetenekli olduğu söylenen öğrencilere bakışının değiştiği gözlemlendi. Sonucunda yetenekli olduğu söylenen öğrencilerin hem akademik performanslarında yükselme hem de zekâ testlerinde belirgin derecede iyileşme yaşandı.
-
Bu çalışmalara bazı eleştiriler de mevcut. 1985 yılında yapılan anti-Pygmalion etkisi üzerine yapılan çalışmaya göre; eğitimde her zaman beklenilen sonuç elde edilemez. Çünkü insan çok farklı faktörlerden etkilenebilmekte ve motive olmaktadır.
BİR YORUM YAPIN 0