En çok tercih edilen trüf mantarının bir çeşidi olan dolama halk arasında altınla eş değerdir. Toprak altında tıpkı patates ve soğan gibi yetişir. Şekli yuvarlak ancak düzensizdir. Yüksek besin değerleri içeren dolaman hakkında merak edilenleri araştırdık. Düşük oranda yağ içerdiğinden özellikle diyet yapmak isteyenler için idealdir. Peki Dolaman mantarının faydaları nelerdir? Dolaman mantarı nasıl tüketilir?
Karaman'da, bahar mevsiminde araziye çıkanlar, altın arar gibi 'domalan' adı verilen mantarı arıyor. Geçen yıl kilo fiyatı 80 TL'den alıcı bulan ve bu sene az olması nedeniyle 200 TL'ye yükselen domalan mantarının bulunması için taş ve otların altlarına kadar bakılıyor. Patates yumrusuna benzeyen domalan mantarının kırmızı et kadar besleyici proteini ve lif kaynağı olduğu biliniyor.
"BU YIL DOMALAN MANTARIMIZ AZ"
Doğada kendiliğinden yetişen ve 1 aylık sürede toprak altından çıkarılmadığı takdirde çürüyen domalan mantarının görüntüsü patatese benziyor. Taş ve otların altlarına tek tek bakan yöre halkı, buldukları mantarları, ellerindeki çubuklarla toprağı hafif kazdıktan sonra çıkarıyor.
Geçen yıllara göre bu sene çok az görülen domalan mantarının fiyatında da ciddi artış oldu. Domalan mantarının nadir yerlerde çıktığını belirten Eyüp Evci, bu yıl geçen seneye oranla çok az sayıda bulduklarını söyledi. Evci, ''Bu yıl Karaman'da 'domalan' veya 'domalan' olarak adlandırılan mantarın geçtiğimiz yıllara göre çok az.
Bizler yiyecek kadar buluyoruz. Her yıl bahar geldiği zaman bir heyecanlanıyoruz. Bu yıl yağmurumuz güzel ama domalan mantarı az. Güzün don almazsa bu domalan mantarının bir otu var o ot kurumazsa o yıl domalanımız güzel oluyor. Genellikle bu domalan mantarını yurt dışında Arap ülkeleri çok seviyor ve çok fazla alıyor. Arapların sayesinde piyasada yükseliyor" dedi.
Bu yıl domalan mantarının az olduğu için kilo fiyatının 200 TL'ye kadar yükseldiğini aktaran Evci, "Bu yıl bana satın almak için kilosuna 200- 250 TL veriyorlar ama ben topladıklarımı satmıyorum. Dediğim gibi bu yıl az çıkıyor ve ben topladıklarımı çoluğumla çocuğumla tüketiyorum.
DOLAMAN MANTARI NEDİR VE NE NEREDE BULUNUR?
Aşırı yağış sonrası ortaya çıkan dolaman mantarı en faydalı besindir. İçeriğinde yüksek miktarda vitamin ve mineral maddeler olan dolaman mantarı ortalama 8 cm çapında şekilsiz bir yuvarlaktır. Aslında görünüş olarak patatesi andırır. Soluk sarı, kahve rengi gibi renkleri vardır. Siyah olanına trüf mantarı denir. Ağaç diplerinde olan dolaman mantarı ilkbahar sonrası görülür. Genellikle Mayıs ayında tezgahlarda görülür. Yağmur sonrası toprak üstüne çıkan mantarlar toplanır. Bilim literatüsünde ‘Tuberaceae’ ailesine aittir. Dünya üzerinde 70'ten fazla türü vardır. Protein açısından zengin olduğundan altınla eş değer tutulur. Bazı yörelerde dolaman mantarına keme mantarı da denir. Genellikle meşe ve kestane ağacı diplerinde bulunur. Ancak oldukça bilgili birinin toplamasında fayda var. Aksi halde zehirli olanları da yanlışlıkla toplanabilir.
DOLAMAN MANTARININ FAYDALARI
Dolaman mantarı içeriğinde protein barındırır. 100 gram kırmızı etin içerdiği protein maddesinin aynısını bir tabak dolaman mantarından da elde edilebilir. Ayrıca dolaman mantarının içeriğinde düşük miktarda doymamış yağ asidi vardır. Doymamış yağ asidi kandaki iyi kolesterol miktarını yükseltir. Bu da kalp ve damar sağlığı için oldukça faydalıdır. Bunun yanı sıra kemikleri güçlendirdiğinden ileri yaşlarda görülme ihtimali olan hastalıkları engeller. Bilinen en faydalı özelliği ise afrodizyaktır. Ayrıca et tüketmeyen ve diyet yapanlar için ideal besindir. Lif bakımından da zengin olduğundan bağırsak fonksiyonlarını olumlu etkiler. Fayda açısından tıpkı trüf mantarına benzer. Güçlü bir antioksidan olduğundan vücuttaki serbeste radikalleri temizler.
DOLAMAN MANTARI NASIL TÜKETİLİR?
Yerli halk genellikle ateş üzerinde pişirmeyi tercih eder. Ancak modern mutfaklarda salatalara eklenir. Sosu yapılarak makarnaya eklenir. Sotesi yapılarak tüketilebilir. Halk arasında şahtere otuyla beraber tüketildiğinde faydasının artığı bilinir. Ayrıca frenk maydanozu ve akdiken yaprağı ile lapası yapılarak tüketilir. Nadiren ve az miktarda bulunduğu için kilosu çok pahalıdır.
Doğrucu Davut 3 yıl önce
Doğada hayat var. Parada var ama doğaya gidecek adam yok. Herkes teoefon yada televizyon başında. Yeni nesil kenger gibi keme kültürünü lezzetini bilmiyor. Malesef unutup gidecek...
Şaban misketçi 3 yıl önce
Ülke ekonomisine büyük fayda sağlar, bir kaynak daha bulunmuş ne güzel
Bektaş Günay 3 yıl önce
Bir kere bunun adı DOMALAN'dır. Öyle kolayca Mantar gibi bulunmaz. Toprağın altıda bulunur. Toprağın üzerinde çok zor görülür.
zafer gülten 3 yıl önce
elin arabı kilosu 200 tl ye mantar yiyebiliyorken,soframızdan makarna,çorba,bulgur pilavı eksik olmıyan bizler arap Suriye lilere bakıyoruz.niye zengin arap ülkeleri bakmıyor.
Son Osmanlı 3 yıl önce
Yazılanların çoğu yalan bol yağışlı mevsimlerde bolca bulunur iç Anadolu'da karaman, konya, Aksaray vs yerlerde bolca bulunur ve yöre halkı tarafınca kolayca bulunur. Ayrıca Birgün bilen birisiyle acemi birisi rahatça bulabilir.