Kahramanmaraş depremlerinin ardından hayvanların felaketi önceden hissedebildiklerine dair birçok iddialar ortaya atıldı. Hayvanların depremi önceden hissettiğine dair düşünceler çok eskiye dayanırken, bilimsel veriler konuya ilişkin merak edilen sorulara cevap verdi. Peki hayvanlar depremi önceden hisseder mi? İşte deprem öncesinde hayvanların anormal hareketleri...
Türkiye, Kahramanmaraş merkezli meydana gelen ve ardındaki tetikleyici depremlerin yaralarını sarmaya devam ediyor. 40 bini aşkın vatandaşın vefat ettiği depremlerde yüz binlerce insanın da hayata tutunması mucizelere tanıklık ettirdi. Asrın felaketi olarak tarihe geçen depremlerin ardından sosyal medya kullanıcıları hayvanlar hakkında önemli bir iddia ortaya sundu. Depremden hemen önce kedi, köpek ve kuşların garip davrandığı ileri sürüldü. Kuşların sürü halde uçtuğu köpeklerin de ulumaya başladığı söylendi. Bu iddiaların ardından 'Hayvanlar depremi önceden hissedebilir mi? sorusu kafaları kurcalamaya başladı. Birçok kişinin araştırmaya başladığı konuya ilişkin bilimsel veriler ortaya çıktı. Veriler sonucunda hayvanlar, birincil olan P dalgasını önceden seziyor.
HAYVANLAR P DALGALARINI HİSSEDEBİLİYOR
ABD Jeolojik Araştırmalar Kurumu'na (USGS) göre, bir depremden önceki saniyelerdeki anormal hayvan davranışları, iki tür sismik dalga arasındaki farkla açıklanıyor. Birincil dalgalar ya da P dalgaları bir depremden ilk yayılan ve merkez üssünden saniyede birkaç km hızla ilerleyen dalgalara deniliyor. USGS, bunların hayvanlar için daha fark edilebilir olduğunu söylüyor. P dalgalarını, zemini yuvarlanma hareketiyle sarsan daha güçlü ikincil veya S dalgaları takip ediyor.
Konuya ilişkin USGS kılavuzunda, "Çok az insan deprem kaynağından en hızlı ilerleyen ve daha büyük S dalgasından önce gelen daha küçük P dalgasını fark eder. Ancak daha keskin duyulara sahip birçok hayvan, S dalgası gelmeden saniyeler önce P dalgasını hissedebilir." deniliyor.
Bununla birlikte, sismoloji makineleri tarafından tespit ve analiz edilen ilk sarsıntılar, erken uyarı sistemleri tarafından depremleri tahmin etmek için de kullanılıyor. Bu tür cihazlar, genellikle depreme bir dakikadan daha az kala bir süre içinde uyarı verirken hayvanlar depremleri modern cihazlardan daha iyi algılıyor olabilir mi?
"BU SİSMİK BİR AKTİVİTE DEĞİL"
Almanya’da yer alan Max Planck Hayvan Davranışları Enstitüsü'nde, bilim araştırmalarının bile yetersiz kaldığı konuya ilişkin Martin Wikelski, şu açıklamalara imza attı:
"Hayvanların depremlerin öncülerini gerçekten hissettiklerine dair çok iyi bir göstergemiz var ve bu sismik aktivite değil."
DEPREMDEN 45 DAKİKA ÖNCE ANORMAL DAVRANMAYA BAŞLADILAR
Wikelsi'nin 2020'de yayınlanan bir çalışmasında ise o ve meslektaşları, hayvanların deprem olup olmayacağını önceden tespit edebilmelerini anlayabilmek için bir çiftlikteki ineklere, köpeklere ve koyunlara elektronik etiketler taktı. Aylar boyunca izlenen hayvanların, yakınlarda tespit edilen sekiz büyük depremin yedisinden önce, 45 dakikadan fazla bir süre boyunca alışılmadık derecede hareketli oldukları görüldü.
Wikelski'nin "temelde hayvanlar için küçük cep telefonları" olarak tanımladığı cihazlarla yürütülen araştırma, hayvanların depremleri potansiyel olarak insanlardan 12 saatten daha önce, herhangi bir depremden çok önce, tespit edebileceklerini öne sürdü.
Diğer taraftan Wikelski, hayvanların alışılmadık tepkiler vermesinin nedenlerinin henüz net olmadığını söyledi. Wikelski, "Bize bir şeyler söyleyebileceklerine dair işaretler var. Bunu nasıl yaptıklarını henüz bilmiyoruz. İnekler başlangıçta donup kaldılar, hiç hareket etmediler. Sonra köpekler havlamaya başladı." diye konuştu.
Wikelski'nin çalışmasında, hayvanların depremleri merkez üssünden 20 km uzaklığa kadar önceden tespit edebilmiş olabileceklerini söyledi. Wikelski, ayrıca çiftlik hayvanlarının yer altı basıncı nedeniyle havaya salınan demir seviyelerine tepki verip vermediği konusunda daha fazla araştırma yapmayı planladığını aktararak, "Bu hayvanların kavrıyor gibi göründüğü başka faktörler de var. Ama bu hala bir kara kutu" dedi.
BİR YORUM YAPIN 0