Dinlediğimiz şarkıların bazıları gerek sözleriyle gerek melodisi gerekse altında yer alan hikayesiyle içimize işlemeyi başarıyor. Tatyos Efendi tarafından bestelenen ve her dinleyenin kendinden bir parça bulduğu "Gamzedeyim Deva Bulmam" şarkısı da sözleriyle içimize işlerken hikayesiyle de yüreklere dokunuyor. Peki Tatyos Efendi ve Gamzedeyim deva bulmam hikayesi nedir?
Dinlediğimiz, gördüğümüz ya da duyduğumuz hemen hemen her eserin elbette bir hikayesi bulunmaktadır. Özellikle şarkılar ise kendisini dinleyen neredeyse her gönülde gizli kalmış bir aşk hikayesini çağrıştırır. Dinlediğimiz zaman bizi hüzne boğan şarkılardan biri olan 'Gamzedeyim Deva Bulmam' sözlerinin hikayesinin kahramanı da Kemani Tatyos Efendi olarak karşımıza çıkıyor. Hikayenin kahramanı Kemani Tatyos Efendi, 1858 yılında İstanbul’da doğmuş Türk musikisine bestekar, güftekar olarak 50'ye yakın eser bırakmış, ömrü yokluk içinde geçen öldüğünde kilise defterine 'Tatyos, 1913 Çalgıcı' olarak kaydı yapılan bir keman virtiözüdür. Peki nedir bu sözlerin hikayesi?
- Osmanlı’nın son dönemlerindeki musikişinaslarından biri olan Kemani Tatyos Efendi, eserleri günümüze kadar orijinal haliyle gelen ender sanatçılardan biridir. Konuşmayı çok sevmeyen Tatyos, halini ve hikayesini kemanı ve eserleri ile anlatmıştır.
- Her dinleyeni adeta hüzne boğan "Gamzedeyim Deva Bulmam" isimli eserinin hazin hikayesi de Tatyos’un hayatının özeti olarak karşımıza çıkmaktadır.
- Fakat Tatyos'un ve Gamzedeyim Deva Bulmam isimli eserinin acıklı hikayesi maalesef Tatyos’un ölümünden sonra ortaya çıkmıştır.
"GAMZEDEYİM DEVA BULMAM" SÖZLERİNİN ACIKLI HİKAYESİ
VE TATYOS EFENDİ
Tatyos'un sevdiği bir kız varmış. Fakat bir türlü kavuşamamışlar. Onlar bir şekilde Ermenistan'a gitmiş; sevdiği kız... ailesiyle birlikte göç etmiş. Evlendirmişler Tatyos Efendi'yi de.. Fakat sevdiği kız hiç evlenmemiş. Tekrardan dönüp dolaşıp İstanbul'a gelmişler. Bu arada Tatyos Efendi yoksulluk içinde yaşamış ve ölmüş. Tam cenazesi kaldırılacak, kilisede pek az dostu arasında bizim yazarlarımızdan Ahmet Rasim de varmış. Onun yanına bir kadın oturmuş, bir zarf bırakmış oraya. Demiş ki: bunu tabutun içine koy... Orada o mektupta şöyle yazıyormuş; "Gamzedesin devan benim, Garip kuşun yuvan benim. Çektiğimiz yeter gayri, Kaderimsin inan benim... Takat yetişmez eleme, Bülbül imrenir çileme. Şu bizim kara sevdamız, Kalsın öteki aleme... Elbet kadrini bilirim, İste canımı veririm. Küsme talihine Tatyos, Çok durmam ben de gelirim..."
GAMZEDEYİM DEVA BULMAM SÖZLERİ
Gam-zedeyim deva bulmam/Garibim bir yuva kurmam/Kaderimdir hep çektiren/İnlerim hiç reha bulmam
Elem beni terk etmiyor/Hiç de fasıla vermiyor/Nihayetsiz bu takibe/Doğrusu takât yetmiyor
Ehl-i dilin yoktur kadri/Uğraşma gel Tatyos gayri/Eserin çok kıymetin yok/Git talihine küs bari
Gamzedeyim Deva Bulmam sözleri
TATYOS EFENDİ KİMDİR?
Babası Monakyan, Ortaköy Ermeni Kilisesi musikişinaslarındandır. Ortaköy'deki Ermeni okulunu bitirdi. Zanaatkâr olması için bir çilingire ve bir saatçiye çırak olarak verildi. Musikiye düşkünlügü sebebiyle dayısı Movses Papazyan'dan kanun dersi almaya başladı. Amatör topluluklarda bir süre kanun çalmasının ardından kanunu bıraktı. Kemanî Kör Şebüh'dan keman çalmasını öğrendi. Andon ve Civan kardeşlerden ve Hanende Asdik Ağa'dan ders aldı. Hanende Karakaş, Tanburî Ovakim, Kanunî Şemsi gibi sanatkârlarla Galata'daki Pirinççi Gazinosu başta olmak üzere, uzun yıllar fasıllar yönetti. O zamanki gazino sözü, günümüz gazinolarıyla karıştırılmamalıdır. Ünlendikten sonra Ahmet Rasim Bey, Civan ve Andon kardeşler, Şevki Bey, Kemençeci Vasilaki, Tanburi Cemil Bey ile arkadaşlık yaptı ve beraber çaldı. Bu arkadaşlıkların olumlu etkisiyle saz eserlerinde de başarılı oldu.
Eserlerinin çoğu kayıt altına alınamadığı için nota bilmesine rağmen unutulmuştur. Tatyos Efendi, birçok eserine de güfte yazmıştır. Çağının gerekleri ve sanat anlayışına göre güzel saz ve söz eserleri bestelemiş, Klasik Türk müziği makamlarının geleneksel ifade özelliklerini başarı ile yansıtmıştır. Tatyos Efendi'nin, saz eseri olarak bestelediği karcığar, suzinak, rast peşrevleri; hüseyni, suzinak, rast saz semaileri ile birlikte bazı şarkıları meşhurdur. Sağlığı bozulduktan sonra Tatyos Efendi, Ahmet Rasim ve Kemençeci Vasilaki gibi birkaç dostunun dışında yalnız kaldı. Ölüm kaydı, kilise defterine Türk müziğinde önemli bir sanatçı olmasına rağmen "Çalgıcı" olarak kaydedilmiştir. Sanatçının cenazesi Ahmet Rasim Bey'le beraber on-on beş kadar kişi tarafından kaldırılmış ve Hasanpaşa Uzunçayır'da bulunan Kadıköy Ermeni Mezarlığı'na defnedilmiştir.
Kendo38 7 ay önce
vayy Muazzez Ersoy'dan az dinlemedim.Tatyos efendiyde iyi bilirm