Halkının %90 ‘ının turşu üreticisi olduğu Gedelek’te yılda ortalama 50 bin ton turşu üretiliyor ve bu turşular sadece iç pazarda tüketilmekle kalmayıp, 40’tan fazla çeşidi ile dünyanın bir çok ülkesine ihraç ediliyor. Herkesin severek yediği Gedelek turşusunun farklarını ve nasıl yapıldığını sizlerle paylaşıyoruz.
"Turşucu köy" olarak bilinen Bursa'nın Orhangazi ilçesine bağlı kırsal Gedelek Mahallesi'nde üreticiler, hava sıcaklıklarının azalması ve kış mevsiminin yaklaşmasıyla üretime hız verdi. Gedelek turşusu bir çoğumuzun daha önce adını hiç duymadığı ve alışık olmadığı bir turşu çeşidi gibi düşünülebilir. Bu köyde halkın en önemli geçim kaynağı turşu yapımı olduğu için kurulan turşular da Gedelek turşusu adıyla ünlenmiştir. Gedelek turşu denildiğinde ilk akla gelen sanki farklı malzemelerle kurulan değişik bir turşu olarak düşünülüyor. Ancak bu turşunun adı köyün isminden gelmektedir. Çünkü gedelek turşusu herkesin çok iyi bildiği kornişon tursunun ta kendisidir.
Nüfusu 2 bine yaklaşan mahalledeki 70 imalathanede hazırlanan turşular, yurdun dört bir yanına gönderiliyor. Ürünler Suudi Arabistan, Azerbaycan, Gürcistan, Katar ve Almanya başta olmak üzere birçok ülkeye de ihraç ediliyor. Halkının yüzde 90'ı turşu üreticisi olan Gedelek'te ağırlıkla salatalık, lahana ve biberle doğal yöntemler kullanılarak turşu kurulan imalathanelerde, siparişlerin yetiştirilmesi için yoğun çaba harcanıyor.
GEDELEK TURŞUSUNUN FAYDALARI
Türk mutfak kültürünün ayrılmaz bir parçası olan turşunun sağlık açısından da önemli bir işlevi olduğu tespit edildi. Suyunun iştah açıcı özelliğine sahip olduğu bilinen turşunun, kanserden gribe, ülsere kadar ona yakın hastalığa karşı koruyucu olduğu belirlendi. Uzmanlar turşunun bilinenin aksine midenin düşmanı değil, dostu olduğunu söylüyorlar. Sebze ve meyvelerden 100'ün üzerinde çeşidi yapılan turşunun tam bir doğal şifa kaynağı olduğu ortaya çıktı. Uzmanlar soğan, sarımsak, kozalak, armut, enginar, elma, yumurta, kiraz, vişne, ayva gibi hem ülkemizde üretilen hem de yurt dışında ithal edilen sebze ve meyvelerden imal edilen turşunun her çeşidinin sağlık açısından çok önemli işlevlere sahip olduğunun söylüyorlar.
Uzmanlara göre, Gedelek turşularından lahana turşusu ülseri, kanseri, kalp ve sinir sistemi ile damar tıkanıklıklarını, mide ekşimesini önlediğini tespit etmişler. Acı Frenk biberi ise grip, nezle ve soğuk algınlığına iyi geliyor. Yeşil erikten yapılan turşu özellikle iştah açıcı özelliğe sahip. Sarımsak turşusu kanser hücrelerinin çoğalmasını, pancar turşusu ise kansızlığı önlüyor ve hazmı kolaylaştırıyor.
Dr. Özdemir Akay da, kanserli hastaların turşu yiyerek iyileşebileceğini belirterek "Kanserin ilacı turşudur" dedi.
GEDELEK TURŞUSUNUN FARKI NEDİR?
- Gedelek jeolojik olarak bereketli bir havza içinde yer alır.
- Bu havzadan gelen su, yüksek oranda kalsiyumlu kireç kayaçlarından süzülerek Pınarbaşı‘ndan imalathanelere ulaşır.
- İşte bu yüksek kalsiyum-kireç içeren sular, turşuda aranan o “kütür kütürlük” özelliğini verir.
Gedelek Turşusu’nu diğer turşulardan ayıran en belirgin özelliği ise bu zengin sularla kurulmuş olmasıdır.
Bu suyun ve Gedelek turşusunun namı almış başını gitmiş olacak ki, dünyanın farklı yerlerinde Gedelek Turşusunun lezzetini yakalamak için turşu üreticilerinin musluk suyuna sönmüş kireç kattığı (ilaç) bile rivayet edilir.
Ancak bu denemeler sonunda Gedelek Turşusunun lezzeti asla yakalanamamıştır.
"KALİTE ARAYAN KESİNLİKLE BURAYA GELİR"
Mahalle muhtarı Mehmet Dönmez, yaklaşık 70 yıldır Gedelek halkının büyük çoğunluğunun geçimini turşu üretiminden sağladığını söyledi.
Gedelek'te üretim kapasitesinin her geçen yıl arttığını anlatan Dönmez, "Şu anda burada 3'üncü kuşaklar turşuculuk yapıyor. İstanbul, İzmir, Ankara ve Türkiye'nin diğer şehirlerindeki turşu dükkanlarını işletenlerin büyük kısmı Gedeleklidir ya da Gedelek'ten alıp satmaktadır. İç piyasada Gedelek turşularının hakimiyeti vardır. Özellikle kalite arayan kesinlikle buraya gelir. Yılların verdiği birikim ve kendimize has Pınarbaşı suyumuzun etkisiyle ortaya çok kaliteli turşular çıkıyor" dedi.
GEDELEK TURŞUSU TARİFİ:
MALZEMELER
3 kilogram kornişon salatalık
3 litre kaynatılmış ve sonrasında soğutulmuş su
1 litre üzüm sirkesi yada elma sirkesi tercih sizin
8 çorba kaşığı iri deniz tuzu
2.5 çorba kaşığı beyaz toz şeker
1 büyük demet dere otu
8-10 adet kereviz yaprağı
20 diş iri sarımsak
- Gedelek turşusu yapımında turşunun tuzu, sirkesi ve sarımsağının ölçüleri çok iyi ayarlanmalıdır.
- Bu malzemelerden birisi bile eksik veya fazla olsa turşunun olması gereken lezzetini büyük ölçüde etkileyecektir.
- Ayrıca turşunun ana malzemesi olan kornişonların taze ve küçük küçük olmasına dikkat edilmelidir.
YAPILIŞI
3 litre kaynatılmış suyumuza deniz tuzunu ve toz şekeri ilave edip eriyinceye kadar karıştırın.
Yıkanmış ve kurulanmış kornişon salatalıkların başını ve dip kısımlarından minicik kesin.
Kornişon salatalıkların belli yerlerine bir çatal yardımı ile delikler açalım ki turşunun suyu içlerine kadar girebilirsiniz.
Böylece içleri çıtır çıtır olacaktır.
Ilık hale gelen şekerli ve tuzlu su karışımına sirkeyi de olduğu gibi ekleyin, ve güzelce karıştırın.
Kornişon salatalıkları birer kiloluk kavanozlara doldurun. Belirtilen malzemelerden aşağı yukarı 4 adet 1'er kiloluk turşu çıkar.
Daha sonra kavanozların en üst kısımlarına birer avuç sarımsak, yıkanmış ve temizlenmiş dere otu ve kereviz yaprağı koyun.
Hazırladığınız turşu suyunu kavanozlar dolana kadar ekleyin.
Gedelek turşularınızın ağzını yeni bir kapak ile kapatıp tercihen buzdolabına yada serin bir yere kaldırın.
Gedelek turşunuzun daha lezzetli olması için maksimum 3 hafta boyunca kesinlikle açmayın.
Afiyet olsun...
BİR YORUM YAPIN 0